Απορρίμματα: Μειώνω, επαναχρησιμοποιώ, ανακυκλώνω - Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Συμμετέχοντες Εκπαιδευτικοί:
Αριθμός συμμετεχόντων παιδιών: Αγόρια: 70 Κορίτσια: 60
Περιγραφή δράσης
Οι φυσικοί πόροι στην εποχή μας εξαντλούνται με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς. Αυτό έχει οδηγήσει στη σύσταση περιβαλλοντικών οργανώσεων ανά τον κόσμο με στόχο τη βελτίωση του περιβάλλοντος. Η υπερεξάντληση των φυσικών πόρων επιβαρύνει καθημερινά το περιβάλλον με χιλιάδες τόνους απορριμμάτων. Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα ακανθώδες θέμα αφού παράγονται μεγάλες ποσότητες. Το μέλλον μας λοιπόν, στηρίζεται στην ορθή διαχείρισή τους, μια ορθή διαχείριση που θα στηρίζεται στην ανακύκλωση.
Η αντίληψή μας ότι η ευαισθητοποίηση των μαθητών θα προβληματίσει όχι μόνο τους γονείς τους αλλά και ολόκληρη την τοπική κοινωνία προκειμένου να ενδιαφερθεί για ένα περιβάλλον που θα παραδώσουμε καλύτερο στις γενιές που έρχονται, αποτελεί και το λόγο για την πρόθεση υλοποίησης του συγκεκριμένου προγράμματος. Σκοπός, λοιπόν, της δράσης είναι ο προσδιορισμός της σχέσης μεταξύ φυσικών πόρων και καθημερινών καταναλωτικών προϊόντων και η συνειδητοποίηση ότι η ατομική συμπεριφορά παίζει καθοριστικό ρόλο στη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των απορριμμάτων, οι οποίες συμβάλλουν στη προστασία του περιβάλλοντος.
Για να στηριχθούν οι εκπαιδευτικοί στο έργο τους θα πραγματοποιούνται σεμινάρια, ημερίδες και συναντήσεις εργασίας. Θα διεξάγονται βιωματικά εργαστήρια και επιμορφωτικές επισκέψεις καθώς και άλλες καινοτόμες δραστηριότητες, ώστε να ενισχυθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η δουλειά των περιβαλλοντικών και των σχολικών ομάδων του δικτύου και η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου σχετικά με το δύσκολο πρόβλημα των απορριμμάτων.
Επιμέρους Στόχοι
Γνωστικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
Συναισθηματικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
Ψυχο-κοινωνικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
Διαδικασία
Ενδεικτικές δραστηριότητες
Αποτελέσματα
Η αξιολόγηση του προγράμματος θα εξελίσσεται σε όλες τις φάσεις και θα είναι αρχική, διαμορφωτική και τελική. Συνολική αξιολόγηση θα γίνει στο τέλος της σχολικής χρονιάς 2014-2015 καθώς και στο τέλος της λειτουργίας του πιθανού υπό σύσταση δικτύου το 2015.
Κατά την αρχική αξιολόγηση θα χρησιμοποιηθούν ερωτηματολόγια, κείμενα και ιχνογραφήματα ως μέσα για μια πρώτη γνωριμία των μαθητών με το θέμα. Για την τελική αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης του προγράμματος θα χρησιμοποιηθεί το αρχικό ερωτηματολόγιο, κείμενα σχετικά με το θέμα αλλά και παιχνίδια.
Κοινοποίηση και οργάνωση ανοιχτής συζήτησης με τους τοπικούς φορείς για τα απορρίμματα.
Παραδοτέα
Παραγόμενο υλικό από εκπαιδευτικούς και μαθητές όπως αφίσες, κόμιξ κ.ά.
Προβλεπόμενες επισκέψεις /Συνεργασία με φορείς
Συνεργασία με την Υπεύθυνη Περιβαλλοντικών Θεμάτων Δυτικής Θεσσαλονίκης
Συμμετέχοντες Εκπαιδευτικοί:
- Δρ. Μαρία Κουκλατζίδου, ΠΕ70 (Συντονίστρια)
- Ζιώγα Χρυσούλα, ΠΕ70
- Κυριατζάκου Κωνσταντίνα, ΠΕ70
- Χατζή Παρασκευή, ΠΕ70
- Μιχαήλ Αλέξανδρος, ΠΕ70
- Κνάβας Οδυσσέας, ΠΕ70
- Ζαπουνίδης Θωμάς, ΠΕ06
- Εμμανουηλίδου Κυριακή, ΠΕ11
Αριθμός συμμετεχόντων παιδιών: Αγόρια: 70 Κορίτσια: 60
Περιγραφή δράσης
Οι φυσικοί πόροι στην εποχή μας εξαντλούνται με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς. Αυτό έχει οδηγήσει στη σύσταση περιβαλλοντικών οργανώσεων ανά τον κόσμο με στόχο τη βελτίωση του περιβάλλοντος. Η υπερεξάντληση των φυσικών πόρων επιβαρύνει καθημερινά το περιβάλλον με χιλιάδες τόνους απορριμμάτων. Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα ακανθώδες θέμα αφού παράγονται μεγάλες ποσότητες. Το μέλλον μας λοιπόν, στηρίζεται στην ορθή διαχείρισή τους, μια ορθή διαχείριση που θα στηρίζεται στην ανακύκλωση.
Η αντίληψή μας ότι η ευαισθητοποίηση των μαθητών θα προβληματίσει όχι μόνο τους γονείς τους αλλά και ολόκληρη την τοπική κοινωνία προκειμένου να ενδιαφερθεί για ένα περιβάλλον που θα παραδώσουμε καλύτερο στις γενιές που έρχονται, αποτελεί και το λόγο για την πρόθεση υλοποίησης του συγκεκριμένου προγράμματος. Σκοπός, λοιπόν, της δράσης είναι ο προσδιορισμός της σχέσης μεταξύ φυσικών πόρων και καθημερινών καταναλωτικών προϊόντων και η συνειδητοποίηση ότι η ατομική συμπεριφορά παίζει καθοριστικό ρόλο στη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των απορριμμάτων, οι οποίες συμβάλλουν στη προστασία του περιβάλλοντος.
Για να στηριχθούν οι εκπαιδευτικοί στο έργο τους θα πραγματοποιούνται σεμινάρια, ημερίδες και συναντήσεις εργασίας. Θα διεξάγονται βιωματικά εργαστήρια και επιμορφωτικές επισκέψεις καθώς και άλλες καινοτόμες δραστηριότητες, ώστε να ενισχυθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η δουλειά των περιβαλλοντικών και των σχολικών ομάδων του δικτύου και η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου σχετικά με το δύσκολο πρόβλημα των απορριμμάτων.
Επιμέρους Στόχοι
Γνωστικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
- Να γνωρίσουν τους τρόπους διαχείρισης απορριμμάτων που χρησιμοποιούν οι πολίτες
- Να γνωρίσουν τον τρόπο ζωής παλιότερα, όπου η επαναχρησιμοποίηση και εξοικονόμηση υλικών καθημερινής χρήσης ήταν καθιερωμένη πρακτική.
- Να κατανοήσουν την έννοια της ανακύκλωσης και πώς συνδέεται με την προστασία του περιβάλλοντος.
- Να αναγνωρίζουν ποια προϊόντα ανακυκλώνονται και ξαναχρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους.
- Να γνωρίσουν τα είδη απορριμμάτων που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον
- Να γνωρίσουν τους σύγχρονους τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων
Συναισθηματικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
- Η ανάπτυξη της οικολογικής ευασθησίας των μαθητών να λειτουργήσει ανατροφοδοτικά στη δημιουργία οικολογικής ευαισθησίας τόσο στον οικογενειακό όσο και στον κοινωνικό τους περίγυρο.
- Η ευαισθητοποίηση των μαθητών μέσα από τα προβλήματα που δημιουργεί η υπερκατανάλωση.
- Η καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης προς μη καταναλωτικά πρότυπα.
- Η αναγνώριση της αξίας και της προστασίας του φυσικού αλλά και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.
- Η ανάπτυξη θετικών στάσεων και συμπεριφορών με σκοπό τη μείωση και την επαναχρησιμοποίηση των απορριμμάτων.
Ψυχο-κοινωνικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
- Να προβληματιστούν για τις αιτίες και τους κινδύνους που απορρέουν από την κακή διαχείριση των απορριμμάτων και των αποβλήτων.
- Να συνειδητοποιήσουν την περιβαλλοντική και οικονομική αξία της ανακύκλωσης.
- Να ασκηθούν ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι η καθαριότητα του σχολείου, της γειτονιάς και της περιοχής τους είναι πρώτα ατομική και μετά κοινωνική.
- Να αναπτύξουν την ικανότητά τους για καταγραφή παρατηρήσεων και αξιοποίηση πληροφοριών σχετικών με το θέμα.
- Να δράσουν και να δραστηριοποιηθούν όλοι οι άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενοι (μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς-κηδεμόνες, τοπική κοινωνία)
- Να ενισχύσουν την ενεργό συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων.
Διαδικασία
Ενδεικτικές δραστηριότητες
- Οργάνωση έρευνας μέσω ερωτηματολογίου για τις συνήθειες των οικογενειών και των μαθητών σε ότι αφορά στα απορρίμματα και στην ανακύκλωση.
- Μελέτες περίπτωσης: α) Μειώνω-επαναχρησιμοποιώ-ανακυκλώνω (φύλλο εργασίας), β) φυσικοί πόροι και καθημερινά καταναλωτικά προϊόντα.
- Έκδοση εφημερίδας με τίτλο η Ανακύκλωση
- Δημιουργία «οικοκώδικα» και αφίσας με συνθήματα για τη μείωση των απορριμμάτων, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωσή τους.
- Διαγωνισμός φωτογραφίας με θέμα τα απόβλητα
- Συγγραφή λεξικού απορριμμάτων με λέξεις-κλειδιά στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά.
- Δημιουργία ιστοριών με μορφή κόμικς με τη χρήση ΤΠΕ.
- Ενημέρωση των γονέων και των συμπολιτών για τη μείωση, συλλογή επεξεργασία και διάθεση απορριμμάτων.
- Γραφή σεναρίου για ένα μικρό θεατρικό έργο με θέμα σχετικό με την ανακύκλωση-δραματοποίηση.
- Καταγραφή των υλικών από τα οποία είναι κατασκευασμένα τα παιχνίδια, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των παιχνιδιών.
- Περιήγηση στη γειτονιά και καταγραφή των «προβληματικών» περιοχών (με έντονη την παρουσία απορριμμάτων και έλλειψη κάδων ανακύκλωσης).
Αποτελέσματα
Η αξιολόγηση του προγράμματος θα εξελίσσεται σε όλες τις φάσεις και θα είναι αρχική, διαμορφωτική και τελική. Συνολική αξιολόγηση θα γίνει στο τέλος της σχολικής χρονιάς 2014-2015 καθώς και στο τέλος της λειτουργίας του πιθανού υπό σύσταση δικτύου το 2015.
Κατά την αρχική αξιολόγηση θα χρησιμοποιηθούν ερωτηματολόγια, κείμενα και ιχνογραφήματα ως μέσα για μια πρώτη γνωριμία των μαθητών με το θέμα. Για την τελική αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης του προγράμματος θα χρησιμοποιηθεί το αρχικό ερωτηματολόγιο, κείμενα σχετικά με το θέμα αλλά και παιχνίδια.
Κοινοποίηση και οργάνωση ανοιχτής συζήτησης με τους τοπικούς φορείς για τα απορρίμματα.
Παραδοτέα
Παραγόμενο υλικό από εκπαιδευτικούς και μαθητές όπως αφίσες, κόμιξ κ.ά.
Προβλεπόμενες επισκέψεις /Συνεργασία με φορείς
Συνεργασία με την Υπεύθυνη Περιβαλλοντικών Θεμάτων Δυτικής Θεσσαλονίκης
- Επίσκεψη σε χώρους υγειονομικής ταφής.
- Συνεργασία με Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
- Επίσκεψη στο Κ.Π.Ε. Ελευθερίου-Κορδελιού.
Διαδραστικό παραμύθι: Το ευρωπαϊκό ταξίδι του Οδυσσέα - Πολιτιστικό Πρόγραμμα
Συμμετέχοντες Εκπαιδευτικοί:
Αριθμός συμμετεχόντων μαθητών: Αγόρια: 23, Κορίτσια: 27
Περιγραφή δράσης
Η ψηφιακή αφήγηση είναι μια διαδικασία που συνταιριάζει διάφορα ψηφιακά μέσα προκειμένου να εμπλουτιστεί και να προαχθεί τόσο ο γραπτός όσο και ο προφορικός λόγος. Μέσα από αυτή τη διαδικασία οι σχέσεις και οι αφηγηματικές εμπειρίες διαρκώς αναδιατυπώνονται και αναπροσδιορίζονται σε ένα περιβάλλον εικονικών περιβαλλόντων όπου ο χρήστης καλείται να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο εύρος κοινωνιογνωστικών και τεχνικών προκλήσεων.
Σε γενικές γραμμές, η ψηφιακή αφήγηση προσφέρει ένα αυθεντικό μαθησιακό περιβάλλον μέσα στο οποίο οι δέκτες και οι αφηγητές έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τον προσωπικό και αφηγηματικό τους λόγο, να απεικονίσουν τις γνώσεις τους, να παρουσιάσουν την ιστορία τους και να λάβουν ανατροφοδότηση. Οι μαθητές αποκτούν τον ρόλο του αφηγητή και του δέκτη, καθώς λειτουργούν σε συνεργατικά περιβάλλοντα και υιοθετούν πολλαπλούς ρόλους, προκειμένου να προσεγγίσουν κριτικά και από πολλές οπτικές γωνίες ένα αφηγηματικό κείμενο (Kouklatzidou & Gkountouma, 2014). Κατά συνέπεια, η ψηφιακή αφήγηση υποστηρίζει την ανάπτυξη κριτικής σκέψης των μαθητών, προάγει τις δεξιότητες γραπτού και προφορικού λόγου και αναπτύσσει τον ψηφιακό γραμματισμό.
Σε συνδυασμό με την υπερκειμενική λογοτεχνία οι μαθητές αποκτούν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν δικές τους ιστορίες που αίρουν τον περιορισμό της γραμμικής αφήγησης. Σύμφωνα με την Γιαννικοπούλου (2004), ο αναγνώστης των σύγχρονων παιδικών βιβλίων κατορθώνει να πραγματοποιήσει μια διεπιδραστική ανάγνωση βασισμένος στην εκμετάλλευση υπερκειμενικών και υπερμεσικών στοιχείων, που αρχίζουν πλέον δειλά να υιοθετούνται από το νεωτερικό παιδικό βιβλίο. Επιπλέον, η χαρτογράφηση των δομών της πλοκής της ιστορίας, αλλά και η σκιαγράφηση των χαρακτήρων του λογοτεχνικού κειμένου, μπορούν να βοηθήσουν στην οικοδόμηση της νέας γνώσης και να αποτυπώσουν, διαγραμματικά, τις σχέσεις που περιγράφονται μέσα σε αυτό (Κουκλατζίδου, 2011).
Το προτεινόμενο σχέδιο εργασίας αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ψηφιακού (αλλά και έντυπου) παραμυθιού, βασικό στοιχείο του οποίου αποτελεί η διάδραση με τον χρήστη της εφαρμογής. Οι μαθητές θα δημιουργήσουν ένα δικό τους πολυτροπικό κείμενο (κείμενο συνοδευόμενο με ήχο, εικόνα, βίντεο κ.ά.) το οποίο θα είναι διαθέσιμο σε δύο γλώσσες: στην ελληνική και στην αγγλική. Αξιοποιώντας τα οφέλη και την προσέγγιση της υπερκειμενικής λογοτεχνίας, οι μαθητές θα δημιουργήσουν διαφορετικές εκδοχές εξέλιξης του παραμυθιού τους. Στη συνέχεια, μέσα από την αξιοποίηση ενός τεχνολογικού διαδικτυακού περιβάλλοντος οι εμπλεκόμενοι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ένα παραμύθι διαδραστικό, δηλαδή μία εφαρμογή η οποία θα εκτελείται σε οθόνες αφής, δηλαδή σε Smartphone κινητά, σε Tablet και σε οποιαδήποτε άλλη συσκευή διαθέτει λειτουργικό Android. Με τον τρόπο αυτό ο χρήστης της εφαρμογής θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει διαφορετικές εκδοχές εξέλιξης της ιστορίας.
Επιμέρους Στόχοι
Βασικός στόχος του σεναρίου είναι η δημιουργία πολυτροπικού κειμένου. Μέσα από βιωματικές και ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες επιχειρείται η καλλιέργεια ποικίλων γραμματισμών, οι οποίοι αποτελούν καίριο σημείο αναφοράς των προτεινόμενων σεναρίων μάθησης. Ακόμα, υιοθετείται η ενσωμάτωση τεχνολογικών εργαλείων σε διδακτικές φάσεις του σεναρίου, καθώς η αξιοποίησή τους προσφέρει πολλά τόσο στην κατάκτηση των επιμέρους στόχων όσο και στον τεχνολογικό, λειτουργικό και κριτικό γραμματισμό μαθητών και εκπαιδευτικών.
Γνωστικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
Γραμματισμοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
Στάσεις – κοινωνικοί κ.ά.
Οι μαθητές επιδιώκεται:
Διαδικασία
Στο προτεινόμενο πολιτιστικό πρόγραμμα χρησιμοποιούνται διαφορετικές διδακτικές πρακτικές, μέθοδοι και στρατηγικές, ώστε να βοηθηθεί, στην εκάστοτε μαθησιακή περίπτωση, η κατάκτηση των στόχων.
Η εργασία σε ομάδες αποτελεί μία μέθοδο η οποία χαρακτηρίζει πολλές από τις προτεινόμενες δραστηριότητες. Επιπλέον, μέσα από βιωματικές πρακτικές, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να εμπλακούν ενεργά σε διάφορες φάσεις εξέλιξης της μαθησιακής πορείας, ενώ η λειτουργία στην ολομέλεια της τάξης προσφέρει την ευκαιρία στους μαθητές να επιχειρηματολογήσουν για την άποψη που εκφέρουν καθώς και να καλλιεργήσουν την αυτοπεποίθησή τους. Με τον τρόπο αυτό ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει διαφορετικές διδακτικές προσεγγίσεις, που έχουν ως απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός ευχάριστου μαθησιακού περιβάλλοντος.
Οι μαθητές λειτουργώντας σε μικρές ομάδες θα αναλάβουν τη δημιουργία ενός διαδραστικού παραμυθιού. Ακολουθώντας σταδιακά τα προτεινόμενα βήματα (έμπνευση και συγγραφή ιστορίας σε δύο γλώσσες, πλαισίωση ιστορίας με εικόνες, ήχους κτλ., δημιουργία ψηφιακής εφαρμογής και αξιολόγηση προγράμματος) θα οδηγηθούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Αποτελέσματα
Η αξιολόγηση του προγράμματος θα είναι αρχική, διαμορφωτική και τελική. Κατά την έναρξη υλοποίησης του προγράμματος θα καθοριστούν τα πλαίσια λειτουργίας και μέσα από αναστοχαστικές διεργασίες θα αξιολογηθούν οι επιμέρους δράσεις. Κατά τη διάρκεια υλοποίησης τους σχεδίου εργασίας θα αξιολογούνται τα επιμέρους παραδοτέα, καθώς και ο βαθμός και η ποιότητα εμπλοκής όλων των μαθητών και των εκπαιδευτικών που ασχολούνται με το προτεινόμενο πολιτιστικό πρόγραμμα. Τέλος, θα υπάρξει τελική αξιολόγηση η οποία θα πραγματοποιηθεί μέσα από την αξιολόγηση του τελικού παραδοτέου έργου στο τέλος της σχολικής χρονιάς 2014-2015.
Παραδοτέα
Έντυπο και Ψηφιακό διαδραστικό παραμύθι σε δύο γλώσσες (ελληνική και αγγλική) συνοδευόμενο από CD μουσικής που θα επενδύσει το τελικό προϊόν.
Προβλεπόμενες επισκέψεις /Συνεργασία με φορείς
Συνεργασία με την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα
Συνεργασία με ακαδημαϊκούς και άτομα που εξειδικεύονται στην παιδική λογοτεχνία ή/και στη ψηφιακή αφήγηση
Συμμετέχοντες Εκπαιδευτικοί:
- Δρ. Μαρία Κουκλατζίδου, ΠΕ70 (Συντονίστρια)
- Μιχαήλ Αλέξανδρος, ΠΕ70
- Δρ. Ζιάκα Ιωάννα, ΠΕ06
- Κουταλακίδου Βάνα, ΠΕ06
- Κασιακόγια Βασιλική, ΠΕ06
- Καρακίτσου Χρυσή, ΠΕ06
- Βαΐτση Γεωργία-Μαρία, ΠΕ16.01
- Κωνσταντίνου Καλλιόπη, ΠΕ11
Αριθμός συμμετεχόντων μαθητών: Αγόρια: 23, Κορίτσια: 27
Περιγραφή δράσης
Η ψηφιακή αφήγηση είναι μια διαδικασία που συνταιριάζει διάφορα ψηφιακά μέσα προκειμένου να εμπλουτιστεί και να προαχθεί τόσο ο γραπτός όσο και ο προφορικός λόγος. Μέσα από αυτή τη διαδικασία οι σχέσεις και οι αφηγηματικές εμπειρίες διαρκώς αναδιατυπώνονται και αναπροσδιορίζονται σε ένα περιβάλλον εικονικών περιβαλλόντων όπου ο χρήστης καλείται να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο εύρος κοινωνιογνωστικών και τεχνικών προκλήσεων.
Σε γενικές γραμμές, η ψηφιακή αφήγηση προσφέρει ένα αυθεντικό μαθησιακό περιβάλλον μέσα στο οποίο οι δέκτες και οι αφηγητές έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τον προσωπικό και αφηγηματικό τους λόγο, να απεικονίσουν τις γνώσεις τους, να παρουσιάσουν την ιστορία τους και να λάβουν ανατροφοδότηση. Οι μαθητές αποκτούν τον ρόλο του αφηγητή και του δέκτη, καθώς λειτουργούν σε συνεργατικά περιβάλλοντα και υιοθετούν πολλαπλούς ρόλους, προκειμένου να προσεγγίσουν κριτικά και από πολλές οπτικές γωνίες ένα αφηγηματικό κείμενο (Kouklatzidou & Gkountouma, 2014). Κατά συνέπεια, η ψηφιακή αφήγηση υποστηρίζει την ανάπτυξη κριτικής σκέψης των μαθητών, προάγει τις δεξιότητες γραπτού και προφορικού λόγου και αναπτύσσει τον ψηφιακό γραμματισμό.
Σε συνδυασμό με την υπερκειμενική λογοτεχνία οι μαθητές αποκτούν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν δικές τους ιστορίες που αίρουν τον περιορισμό της γραμμικής αφήγησης. Σύμφωνα με την Γιαννικοπούλου (2004), ο αναγνώστης των σύγχρονων παιδικών βιβλίων κατορθώνει να πραγματοποιήσει μια διεπιδραστική ανάγνωση βασισμένος στην εκμετάλλευση υπερκειμενικών και υπερμεσικών στοιχείων, που αρχίζουν πλέον δειλά να υιοθετούνται από το νεωτερικό παιδικό βιβλίο. Επιπλέον, η χαρτογράφηση των δομών της πλοκής της ιστορίας, αλλά και η σκιαγράφηση των χαρακτήρων του λογοτεχνικού κειμένου, μπορούν να βοηθήσουν στην οικοδόμηση της νέας γνώσης και να αποτυπώσουν, διαγραμματικά, τις σχέσεις που περιγράφονται μέσα σε αυτό (Κουκλατζίδου, 2011).
Το προτεινόμενο σχέδιο εργασίας αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ψηφιακού (αλλά και έντυπου) παραμυθιού, βασικό στοιχείο του οποίου αποτελεί η διάδραση με τον χρήστη της εφαρμογής. Οι μαθητές θα δημιουργήσουν ένα δικό τους πολυτροπικό κείμενο (κείμενο συνοδευόμενο με ήχο, εικόνα, βίντεο κ.ά.) το οποίο θα είναι διαθέσιμο σε δύο γλώσσες: στην ελληνική και στην αγγλική. Αξιοποιώντας τα οφέλη και την προσέγγιση της υπερκειμενικής λογοτεχνίας, οι μαθητές θα δημιουργήσουν διαφορετικές εκδοχές εξέλιξης του παραμυθιού τους. Στη συνέχεια, μέσα από την αξιοποίηση ενός τεχνολογικού διαδικτυακού περιβάλλοντος οι εμπλεκόμενοι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ένα παραμύθι διαδραστικό, δηλαδή μία εφαρμογή η οποία θα εκτελείται σε οθόνες αφής, δηλαδή σε Smartphone κινητά, σε Tablet και σε οποιαδήποτε άλλη συσκευή διαθέτει λειτουργικό Android. Με τον τρόπο αυτό ο χρήστης της εφαρμογής θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει διαφορετικές εκδοχές εξέλιξης της ιστορίας.
Επιμέρους Στόχοι
Βασικός στόχος του σεναρίου είναι η δημιουργία πολυτροπικού κειμένου. Μέσα από βιωματικές και ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες επιχειρείται η καλλιέργεια ποικίλων γραμματισμών, οι οποίοι αποτελούν καίριο σημείο αναφοράς των προτεινόμενων σεναρίων μάθησης. Ακόμα, υιοθετείται η ενσωμάτωση τεχνολογικών εργαλείων σε διδακτικές φάσεις του σεναρίου, καθώς η αξιοποίησή τους προσφέρει πολλά τόσο στην κατάκτηση των επιμέρους στόχων όσο και στον τεχνολογικό, λειτουργικό και κριτικό γραμματισμό μαθητών και εκπαιδευτικών.
Γνωστικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
- να καλλιεργήσουν τον γραπτό και τον προφορικό τους λόγο
- να αφηγούνται ιστορίες λαμβάνοντας ως ερέθισμα ένα οπτικοακουστικό μήνυμα
- να παράγουν αυθεντικά κείμενα ανάλογα με τις επικοινωνιακές περιστάσεις
- να αναλύουν και να συνθέτουν πληροφορίες
- να δημιουργούν, να επεξεργάζονται και να μορφοποιούν πολυτροπικά κείμενα
- να εξοικειωθούν με την ψηφιακή αφήγηση
- να συνειδητοποιούν τις λειτουργικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ του προφορικού και του γραπτού λόγου
- να αποκτήσουν γνώσεις σχετικές με τον Ευρωπαϊκό χώρο, κουλτούρα και αξίες
Γραμματισμοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
- να αντιληφθούν και να χρησιμοποιούν τη μη γραμμική αφήγηση
- να εστιάζουν την προσοχή τους σε οπτικοακουστικό υλικό και να μετατρέπουν το κείμενο σε γραπτό λόγο
- να ασκηθούν στη χρήση λογισμικού δημιουργίας διαδραστικών εφαρμογών
- να αξιοποιούν πρόγραμμα ψηφιακής αφήγησης
- να ακολουθούν τις οδηγίες (ηλεκτρονικών) φύλλων εργασίας
- να πληκτρολογούν και να μορφοποιούν πολυτροπικά κείμενα
- να δημιουργούν και να χρησιμοποιούν αρχεία και φακέλους στους οποίους θα συγκεντρώνουν το υλικό που δημιουργούν
- να καλλιεργούν ομαδοσυνεργατικές δεξιότητες
Στάσεις – κοινωνικοί κ.ά.
Οι μαθητές επιδιώκεται:
- να αντιληφθούν τη λογοτεχνία ως «τέχνη του λόγου»
- να αντιληφθούν τη σημασία των παραμυθιών-ιστοριών ως μέσο έκφρασης της καθημερινότητας των ανθρώπων των εκάστοτε κοινωνικοπολιτισμικών περιστάσεων
- να υιοθετήσουν πνεύμα συνεργασίας, ομαδικότητας στα πλαίσια ενός κοινού σχεδίου εργασίας
- να αντιληφθούν την ύπαρξη και τη σημαντικότητα της αφήγησης στο πέρασμα των χρόνων
- να αναπτύξουν συνείδηση ευρωπαϊκής ταυτότητας
- να καλλιεργήσουν δεξιότητες διαπολιτισμικής επικοινωνίας και διαλόγου
Διαδικασία
Στο προτεινόμενο πολιτιστικό πρόγραμμα χρησιμοποιούνται διαφορετικές διδακτικές πρακτικές, μέθοδοι και στρατηγικές, ώστε να βοηθηθεί, στην εκάστοτε μαθησιακή περίπτωση, η κατάκτηση των στόχων.
Η εργασία σε ομάδες αποτελεί μία μέθοδο η οποία χαρακτηρίζει πολλές από τις προτεινόμενες δραστηριότητες. Επιπλέον, μέσα από βιωματικές πρακτικές, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να εμπλακούν ενεργά σε διάφορες φάσεις εξέλιξης της μαθησιακής πορείας, ενώ η λειτουργία στην ολομέλεια της τάξης προσφέρει την ευκαιρία στους μαθητές να επιχειρηματολογήσουν για την άποψη που εκφέρουν καθώς και να καλλιεργήσουν την αυτοπεποίθησή τους. Με τον τρόπο αυτό ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει διαφορετικές διδακτικές προσεγγίσεις, που έχουν ως απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός ευχάριστου μαθησιακού περιβάλλοντος.
Οι μαθητές λειτουργώντας σε μικρές ομάδες θα αναλάβουν τη δημιουργία ενός διαδραστικού παραμυθιού. Ακολουθώντας σταδιακά τα προτεινόμενα βήματα (έμπνευση και συγγραφή ιστορίας σε δύο γλώσσες, πλαισίωση ιστορίας με εικόνες, ήχους κτλ., δημιουργία ψηφιακής εφαρμογής και αξιολόγηση προγράμματος) θα οδηγηθούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Αποτελέσματα
Η αξιολόγηση του προγράμματος θα είναι αρχική, διαμορφωτική και τελική. Κατά την έναρξη υλοποίησης του προγράμματος θα καθοριστούν τα πλαίσια λειτουργίας και μέσα από αναστοχαστικές διεργασίες θα αξιολογηθούν οι επιμέρους δράσεις. Κατά τη διάρκεια υλοποίησης τους σχεδίου εργασίας θα αξιολογούνται τα επιμέρους παραδοτέα, καθώς και ο βαθμός και η ποιότητα εμπλοκής όλων των μαθητών και των εκπαιδευτικών που ασχολούνται με το προτεινόμενο πολιτιστικό πρόγραμμα. Τέλος, θα υπάρξει τελική αξιολόγηση η οποία θα πραγματοποιηθεί μέσα από την αξιολόγηση του τελικού παραδοτέου έργου στο τέλος της σχολικής χρονιάς 2014-2015.
Παραδοτέα
Έντυπο και Ψηφιακό διαδραστικό παραμύθι σε δύο γλώσσες (ελληνική και αγγλική) συνοδευόμενο από CD μουσικής που θα επενδύσει το τελικό προϊόν.
Προβλεπόμενες επισκέψεις /Συνεργασία με φορείς
Συνεργασία με την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα
Συνεργασία με ακαδημαϊκούς και άτομα που εξειδικεύονται στην παιδική λογοτεχνία ή/και στη ψηφιακή αφήγηση
Ο σχολικός κήπος ως μέσο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης μαθητών - Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Συμμετέχοντες Εκπαιδευτικοί:
Αριθμός συμμετεχόντων μαθητών: Αγόρια: 70, Κορίτσια: 60
Περιγραφή δράσης
Ο κήπος, ως τοπίο δεν συνδέεται μόνο με την οπτική διάσταση, με αυτό που βλέπουμε, την οπτική μας εικόνα, το οπτικό μας πεδίο. Είναι παράλληλα ένας βιότοπος για οργανισμούς και ζωικά/φυτικά είδη, ένα αισθητικό σύστημα με γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά σε αλληλεξάρτηση και ενότητα και μια πολιτισμική εικόνα, ένα μέσο αναπαράστασης και συμβολισμού του περιβάλλοντος και του πολιτισμού.
Δεν είναι μια απλή οπτική διάταξη αλλά εμπεριέχει «την διανοητική, ηθική και αισθητική έκφραση του ανθρώπου ως ανθρώπινου και εξανθρωπισμένου όντος».
Στο χώρο του σχολείου οι κήποι αποτελούν «ζωντανά» εργαστήρια, όπου μέσω διαθεματικών δραστηριοτήτων δημιουργούν νέες εμπειρίες ζωής, με τους μαθητές να γίνονται ενεργοί συμμετέχοντες στη μαθησιακή διαδικασία και στην αληθινή ζωή.
Επιμέρους Στόχοι
Ο σχολικός κήπος προάγει ένα ευρύ σύνολο στόχων. Διακρίνουμε εκπαιδευτικούς, ψυχοπαιδαγωγικούς, κοινωνιολογικούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους παρακάτω:
Γνωστικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
Δεξιοτήτων
Οι μαθητές επιδιώκεται:
Ψυχο-κοινωνικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
Διαδικασία
Προτείνεται ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η αξιολόγηση ενός project τα βήματα-στάδια του οποίου περιγράφονται συνοπτικά παρακάτω.
Οργάνωση, δημιουργία και συντήρηση σχολικού κήπου
1. Σχεδιασμός project
• Τεκμηρίωση ανάγκης
• Σκοπός και στόχοι
• Στρατηγικός σχεδιασμός (μέλη ομάδας, αρμοδιότητες, δεσμεύσεις, χρονοδιαγράμματα)
• Χρηματοδότηση και εφόδια
2. Υλοποίηση project
• Δημιουργία κήπου (Μικροκλίμα, εργαλεία, επιλογή φυτών, σχεδιασμός χώρου)
• Μάθηση στον κήπο (Ομάδα δραστηριοτήτων κήπου - Ομάδα περιφερειακών δραστηριοτήτων)
• Βιωσιμότητα κήπου (Εργασίες συντήρησης – Προκλήσεις)
3. Αξιολόγηση project
• Συνολικό ημερολόγιο δράσεων
• Ατομικός φάκελος δράσεων μαθητή
• Φάκελος δράσεων ανά ομάδα εργασίας
• Αυτό-αξιολόγηση ατόμων
• Ενδο-ομαδική αξιολόγηση
• Εξωτερική αξιολόγηση ομάδων/ατόμων
Αποτελέσματα
Η αξιολόγηση του προγράμματος θα είναι διαμορφωτική και τελική. Μέσα από το ημερολόγιο δράσεων θα αξιολογούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι δράσεις της ομάδας, ενώ παράλληλα θα αξιολογούνται οι δράσεις μέσα από την παρατήρηση της πορείας έκβασης του σχολικού κήπου. Επίσης, θα υπάρξει τελική αξιολόγηση του σχεδίου εργασίας, η οποία θα είναι πολυεπίπεδη και θα περιλαμβάνει αυτοαξιολόγηση ομάδων, διομαδική αξιολόγηση και εξωτερική αξιολόγηση. Η συνολική αξιολόγηση του προγράμματος θα γίνει με το τέλος της λειτουργίας του υπό υλοποίηση δικτύου, το 2015.
Παραδοτέα
Παραγόμενο υλικό από τις δράσεις της ομάδας, όπως αφίσες, ενημερωτικές προσκλήσεις, άρθρα-εισηγήσεις εκπαιδευτικών κ.ά.
Προβλεπόμενες επισκέψεις /Συνεργασία με φορείς
Συνεργασία με την Υπεύθυνη Περιβαλλοντικών Θεμάτων Δυτικής Θεσσαλονίκης.
Συνεργασία με Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
Συνεργασίας με άτομα που ειδικεύονται στη συγκεκριμένη θεματική.
Επίσκεψη στο φυσικό περιβάλλον (προγραμματισμός επίσκεψης έπειτα από συνεννόηση όλων των εμπλεκομένων).
Συμμετέχοντες Εκπαιδευτικοί:
- Δρ. Μαρία Κουκλατζίδου, ΠΕ70 (Συντονίστρια)
- Ζιώγα Χρυσούλα, ΠΕ70
- Κυριατζάκου Κωνσταντίνα, ΠΕ70
- Χατζή Παρασκευή, ΠΕ70
- Μιχαήλ Αλέξανδρος, ΠΕ70
- Κνάβας Οδυσσέας, ΠΕ70
- Ζαπουνίδης Θωμάς, ΠΕ06
- Εμμανουηλίδου Κυριακή, ΠΕ11
Αριθμός συμμετεχόντων μαθητών: Αγόρια: 70, Κορίτσια: 60
Περιγραφή δράσης
Ο κήπος, ως τοπίο δεν συνδέεται μόνο με την οπτική διάσταση, με αυτό που βλέπουμε, την οπτική μας εικόνα, το οπτικό μας πεδίο. Είναι παράλληλα ένας βιότοπος για οργανισμούς και ζωικά/φυτικά είδη, ένα αισθητικό σύστημα με γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά σε αλληλεξάρτηση και ενότητα και μια πολιτισμική εικόνα, ένα μέσο αναπαράστασης και συμβολισμού του περιβάλλοντος και του πολιτισμού.
Δεν είναι μια απλή οπτική διάταξη αλλά εμπεριέχει «την διανοητική, ηθική και αισθητική έκφραση του ανθρώπου ως ανθρώπινου και εξανθρωπισμένου όντος».
Στο χώρο του σχολείου οι κήποι αποτελούν «ζωντανά» εργαστήρια, όπου μέσω διαθεματικών δραστηριοτήτων δημιουργούν νέες εμπειρίες ζωής, με τους μαθητές να γίνονται ενεργοί συμμετέχοντες στη μαθησιακή διαδικασία και στην αληθινή ζωή.
Επιμέρους Στόχοι
Ο σχολικός κήπος προάγει ένα ευρύ σύνολο στόχων. Διακρίνουμε εκπαιδευτικούς, ψυχοπαιδαγωγικούς, κοινωνιολογικούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους παρακάτω:
Γνωστικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
- Να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους για τους (σχολικούς) κήπους
- Να βελτιώσουν τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις
- Να προάγουν τη γνωστική ανάπτυξη στους τομείς της επίγνωσης, της λογικής επεξεργασίας και της ικανότητας παρατήρησης
- Να αντιληφθούν την έννοια της διαθεματικότητας
- Να αντιληφθούν τη σημασία της βιωματικής μάθησης
- Να διαχειρίζονται ορθολογικά τους πόρους που έχουν στη διάθεσή τους
Δεξιοτήτων
Οι μαθητές επιδιώκεται:
- Να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες που σχετίζονται με την οργάνωση και τη λειτουργία κήπου
- Να θωρακίσουν τον οργανισμό τους ενάντια σε ιώσεις
- Να μειώσουν την επιθετικής συμπεριφορά
- Να αναπτύξουν την αυτονομία και την ανεξαρτησία τους
- Να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες
- Να αναπτύξουν την υπομονή, την υπευθυνότητα και την αυτοπεποίθηση λειτουργίας και προσφοράς μέσα στην ομάδα
- Να ενταχθούν ομαλά σε μια ομάδα και ένα κοινωνικό σύνολο, που μοιράζεται κοινά ιδεώδη και εξυπηρετεί τον ίδιο σκοπό
- Να σέβονται το φυσικό περιβάλλον
Ψυχο-κοινωνικοί
Οι μαθητές επιδιώκεται:
- Να προστατεύουν τη φύση
- Να προωθήσουν την προσωπική τους εξέλιξη
- Να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση και να αποκτήσουν θετικές εμπειρίες από τη συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα
- Να κατανοήσουν τη δυναμική μιας ανοικτής συνεργατικής-ανταλλακτικής κοινότητας
- Να προάγουν την απόκτηση άμεσων και απτών εμπειριών που τους μεταδίδουν τη σχέση αιτίου-αιτιατού
- Να ενδυναμώσουν την περιβαλλοντική τους συνείδηση
- Να ευαισθητοποιηθούν με αυθεντικές διαδικασίες
Διαδικασία
Προτείνεται ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η αξιολόγηση ενός project τα βήματα-στάδια του οποίου περιγράφονται συνοπτικά παρακάτω.
Οργάνωση, δημιουργία και συντήρηση σχολικού κήπου
1. Σχεδιασμός project
• Τεκμηρίωση ανάγκης
• Σκοπός και στόχοι
• Στρατηγικός σχεδιασμός (μέλη ομάδας, αρμοδιότητες, δεσμεύσεις, χρονοδιαγράμματα)
• Χρηματοδότηση και εφόδια
2. Υλοποίηση project
• Δημιουργία κήπου (Μικροκλίμα, εργαλεία, επιλογή φυτών, σχεδιασμός χώρου)
• Μάθηση στον κήπο (Ομάδα δραστηριοτήτων κήπου - Ομάδα περιφερειακών δραστηριοτήτων)
• Βιωσιμότητα κήπου (Εργασίες συντήρησης – Προκλήσεις)
3. Αξιολόγηση project
• Συνολικό ημερολόγιο δράσεων
• Ατομικός φάκελος δράσεων μαθητή
• Φάκελος δράσεων ανά ομάδα εργασίας
• Αυτό-αξιολόγηση ατόμων
• Ενδο-ομαδική αξιολόγηση
• Εξωτερική αξιολόγηση ομάδων/ατόμων
Αποτελέσματα
Η αξιολόγηση του προγράμματος θα είναι διαμορφωτική και τελική. Μέσα από το ημερολόγιο δράσεων θα αξιολογούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα οι δράσεις της ομάδας, ενώ παράλληλα θα αξιολογούνται οι δράσεις μέσα από την παρατήρηση της πορείας έκβασης του σχολικού κήπου. Επίσης, θα υπάρξει τελική αξιολόγηση του σχεδίου εργασίας, η οποία θα είναι πολυεπίπεδη και θα περιλαμβάνει αυτοαξιολόγηση ομάδων, διομαδική αξιολόγηση και εξωτερική αξιολόγηση. Η συνολική αξιολόγηση του προγράμματος θα γίνει με το τέλος της λειτουργίας του υπό υλοποίηση δικτύου, το 2015.
Παραδοτέα
Παραγόμενο υλικό από τις δράσεις της ομάδας, όπως αφίσες, ενημερωτικές προσκλήσεις, άρθρα-εισηγήσεις εκπαιδευτικών κ.ά.
Προβλεπόμενες επισκέψεις /Συνεργασία με φορείς
Συνεργασία με την Υπεύθυνη Περιβαλλοντικών Θεμάτων Δυτικής Θεσσαλονίκης.
Συνεργασία με Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
Συνεργασίας με άτομα που ειδικεύονται στη συγκεκριμένη θεματική.
Επίσκεψη στο φυσικό περιβάλλον (προγραμματισμός επίσκεψης έπειτα από συνεννόηση όλων των εμπλεκομένων).